ITX, mini-ITX và những bo mạch chủ thiết kế độc quyền

Flex ITX là bo mạch chủ có kích cỡ lên tới 9”x7.5”. Qua phân tích các chi tiết kỹ thuật và nghiên cứu những vị trí bắt ốc, bạn có thể thấy bo mạch chủ FlexATX chỉ sử dụng 4 lỗ khoan được lắp đặt ( C, F, H và J) mà thôi.

Chi tiết thiết kế bo mạch Flex ITX

Theo tiêu chuẩn FlexITX, khoảng cách giữa những lỗ khoan H và J là 6.2” và khoảng cách từ lỗ J và lề phải của bo mạch chủ là 0.25”. Bởi giữ nguyên khoảng cách từ lỗ H đến lề bên trái, bạn có thể đặt một bo mạch chủ tối thiểu bề ngang 6.7”(0.25”+6.2”+0.25”) phù hợp với chi tiết kỹ thuật của FlexATX. Tương tự, khoảng cách giữa các lỗ khoan C và H là 6.1” và khoảng cách giữa các lỗ khoan C và lề sau bo mạch chủ là 0.4”. Bởi giữ khoảng tối thiểu 0.2” từ lỗ H tới lề trước bo mạch chủ, bạn có thể đặt một bo mạch chủ chiều sâu tối thiểu 6.7”(0.4”+6.1”+0.2”) phù hợp với chi tiết kỹ thuật của FlexATX. Bởi việc kết hợp chiều rộng và chiều sâu tối thiểu bạn có thể biết kích thước bo mạch chủ cực tiêu phù hợp với chi tiết kỹ thuật của FlexATX là 6.7”x6.7”( 170mm x 170mm).

VIA Technologies Platform Solutions Division muốn tạo ra bo mạch chỉ nhỏ đến mức cho phép, lúc này chưa xác định được dạng mới và không tương thích như thế nào. Để thực hiện điều này vào tháng 3 năm 2001, VIA tạo ra bo mạch chủ có chiều rộng hẹp hơn một tí (8.5” thay vì 9”) nhưng vẫn cùng chiều sâu như FlexATX, nó nhỏ hơn 6% và vẫn phù hợp với chi tiết kỹ thuật FlexATX. VIA gọi đó là ITX nhưng nhận ra rằng sự tiết kiệm kích thước là đơn giản quá nhỏ để cho sự phát triển xa hơn, nên nó bị ngưng lại.

Tháng 4 năm 2002, VIA tạo ra một bo mạch chủ thậm chí nhỏ hơn từ kích thước chiều rộng và chiều sâu cực nhỏ được cho phép bởi FlexATX gọi là Mini-ITX. Thực chất tất cả những bo mạch chủ Mini-ITX đơn giản là bo mạch chủ FlexATX mà bị giới hạn đến kích thước tối thiểu cho phép. Tất cả các khía cạnh khác, bao gồm vị trí và kích thước độ mở I/O, lỗ đặt ốc và các kết nối nguồn điện đều giống FlexATX. Bo mạch chủ Mini-ATX trùng kít trong bất kỳ thùng đựng máy nào chấp nhận bo mạch chủ FlexATX; Tuy nhiên, bo mạch chủ lớn hơn sẽ không ăn khớp trong thùng đựng máy Mini-ITX.

Dạng Mini-ITX được thiết kế bởi VIA đặc biệt hỗ trợ bộ xử lý máy tính C3E-Series và ESP Eden năng lượng thấp được gắn trên bo mạch chủ của VIA. Chỉ một số rất nhỏ bo mạch chủ ở dạng này và chỉ VIA và một hoặc hai nhà sản xuất khác quan tâm tới chúng. Bởi vì những bộ xử lý được dùng trên những bo mạch chủ này về thực chất năng lượng thấp hơn thậm chí cả bộ xử lý máy tính Intel Celeron 4 cũ hoặc AMD Duron đầu tiên, dạng Mini-ITX được dự định sử dụng chủ yếu trong thiết kế không truyền thống (Nontraditional settings) như hộp đặt phía trên và thiết bị máy tính.

Trong khi khuôn dạng ITX thực sự cùng kích thước với FlexATX (có thể là lý do nó bị ngưng lại trước khi bất kỳ bo nào được bán), bo mạch chủ ITX là 170mm x 170mm (6.7”x6.7”), 34% nhỏ hơn cực đại được cho phép bới FlexATX.

Để lấy những lợi thế của định dạng Mini-ITX, vài nhà làm thùng máy đang sản xuất ra các thùng máy nhỏ phù hợp với những bo mạch chủ Mini-ITX. Hầu hết là các dạng hình lập phương nhỏ, với một ổ mềm và 1 khoang ổ đĩa quang học có thể thấy được ở phía trước.

Bo mạch chủ Mini-ITX có dãy cổng input-output đầy đủ. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại vài điểm khác nhau giữa thiết kế bo mạch chủ Mini-ITX và những thiết kế ATX khác.

Những điểm khác nhau cơ bản

Bộ xử lý trên bo mạch chủ Mini-ITX thường được hàn vĩnh viễn vào bo mạch chủ, làm việc nâng cấp hoặc thay thế bộ xử lý trong tương lai không thể được.
Hầu hết thùng đựng máy Mini-ITX sử dụng bộ nguồn TFX, hiện tại chỉ có một vài nhà cung cấp. Dẫn đến sự thay thế chúng vừa tốn kém vừa khó có thể tìm được.
Nguồn cung cấp TFX được đánh giá là ít công suất, điển hình là chỉ lên được đến hết cỡ là 240 watt.
Không có nguồn cho sự thay thế video tích hợp bằng card AGP video.

Do bo mạch chủ mini-ITX và thùng đựng máy được sản xuất bởi chỉ số lượng nhỏ nhà cung cấp, sự nâng cấp trong tương lai và thay thế linh kiện là giới hạn. Tuy nhiên, bo mạch chủ Mini-ITX thật sự là bo mạch chủ FlexATX, vì thế nó có thể được cài đặt vào bất cứ thùng đựng máy của FlexATX chuẩn, mircoATX hoặc ATX đầy đủ kích cỡ và sử dụng nguồn cung cấp tương ứng. Một cảnh báo là những thùng máy Mini-ITX không chấp nhận những bo mạch chủ FlexATX, microATX hoặc ATX đúng kích cỡ và hầu hết thùng đựng máy Mini-ITX chỉ chấp nhận nguồn cung cấp TFX. Khi chọn lựa hệ thống Mini-ITX, phải chắc chắn rằng đã lựa chọn đúng loại bộ xử lý và tốc độ cần thiết cho công việc mà bạn cần thực hiện bởi vì sự thay thế bộ xử lý hoặc nâng cấp hầu như luôn luôn yêu cầu thay đổi bo mạch chủ.

Ghi chú:

Trang chính thức cho thông tin ITX là www.viaembeddecl.com. Trang www.mini-itx.com thường bị nhầm lẫn là trang chính thức, nhưng nó cũng thực sự giúp nhà sản xuất chuyên biệt việc kinh doanh hệ thống ITX và các thành phần liên quan.

Sự phát triển cuối cùng của họ ITX là hệ số dạng Nano-ITX và Pico-ITX, các nền ultra- compact (120mmx120mm and 100mmx72mm) được thiết kế cho những ứng dụng dùng năng lượng thấp cực kỳ.

Những thiết kế độc quyền

Những bo mạch chủ không phải là một trong những dạng tiêu chuẩn công nghiệp, như bất kỳ hình thức nào của ATX, đều được coi là độc quyền hay bán độc quyền. Phần lớn mọi người mua máy tính nên tránh thiết kế độc quyền bởi vì chúng không cho phép nâng cấp bo mạch chủ, nguồn cung cấp, thùng máy làm hạn chế sự sử dụng tương lai và khả năng dịch vụ của hệ thống. Đối với tôi, những hệ thống độc quyền là những máy tính dùng một lần rồi bỏ đi bởi vì bạn chẳng thể nâng cấp cũng như sửa chữa chúng dễ dàng, vấn đề là những linh kiện độc quyền xuất phát từ nhà sản xuất hệ thống ban đầu, họ thường nâng giá cao hơn nhiều so với linh kiện tiêu chuẩn công nghiệp. Bởi vậy sau khi hệ thống độc quyền hết bảo hành, không chỉ không thể nâng cấp mà còn không thể sữa chữa được nữa. Nếu bo mạch chủ hay bất kỳ thành phần nào trên bo bị hư, tốt hơn bạn nên mua một hệ thống tiêu chuẩn mới hoàn toàn hơn là trả gấp nhiều lần giá bình thường cho bo mạch chủ độc quyền mới. Thêm nữa, bo mạch chủ mới tiêu chuẩn công nghiệp sẽ mới hơn và chạy nhanh hơn cái mà bạn muốn thay thế!